کشیدن دندان یکی از مواردی است که همواره چالش، اضطراب و نگرانی به همراه دارد، اغلب مراجعین به کلینیک دندان پزشکی در مواجهه با طرح درمانی مبنی بر کشیدن و جراحی دندان، دچار سردرگمی و ترس میشوند. در این مقاله از
کلینیک دندان پزشکی دریای نور در کنار شما به راهنمای جامعی در مورد درمان های دندانی، با تمرکز بر رویه پیچیده کشیدن دندان میپردازیم.
کشیدن دندان (Tooth Extraction) که به نام اگزودنتیا نیز شناخته می شود، یک روش دندانپزشکی است که شامل برداشتن دندان از حفره آن در استخوان فک است. این روش به طور معمول توسط دندانپزشک یا متخصص جراحی فک و صورت انجام می شود و می تواند به دلایل مختلفی، از نگرانی های سلامت دندان گرفته تا نیازهای ارتودنسی، ضروری باشد.
چه زمانی دندان را باید کشید؟
دلایل کشیدن دندان ممکن است در شرایط مختلف مورد نیاز باشد، از جمله:
- کشیدن دندان به دلیل آسیب، عفونت و پوسیدگی بیش از حد:
اگر دندانی به شدت پوسیده، آسیب دیده یا شکسته شده باشد و نتوان آن را از طریق درمان های دندان پزشکی مانند ترمیم دندان، پرکردن و عصب کشی دندان ترمیم کرد، و یا دندانی که عصب کشی شده باشد و مجددا دچار پوسیدگی شده باشد و شرایط ری اندو( درمان ریشه مجدد) را نداشته باشد، ممکن است کشیدن دندان برای جلوگیری از گسترش عفونت و محافظت از دندان های اطراف ضروری باشد. علاوه بر این چنانه دندان طی یک حادثه شکسته باشد و شکستگی دندان تا زیر خط لثه ادامه پیدا کرده باشد، و یا ریشه باقیمانده در زیر استخوان باشد وطول کمی داشته باشد که جراحی افزایش طول تاج برایش توصیه نگردد و ریشه دندان آسیب دیده و دندان قابل نگه داری نباشد، در این حالت کشیدن دندان شکسته توصیه میشود.
- کشیدن دندان به علت بیماری پیشرفته لثه (پریودنتال) :
در موارد بیماری پریودنتال (بیماری لثه) پیشرفته، دندان ها ممکن است به دلیل ضعیف شدن ساختارهای نگهدارنده لق شوند. کشیدن دندان های آسیب دیده شدید می تواند به جلوگیری از گسترش عفونت و تثبیت محیط دهان کمک کند.
- ازدحام بیش از حد و ناهماهنگی دندانها:
کشیدن دندان به علت درمان ارتودنسی یکی از موارد رایج است؛ چرا که زمانی که فضای کافی در دهان برای همترازی مناسب همه دندان ها وجود ندارد، یا اگر یک یا چند دندان اضافی در دهان رشد کرده باشد، حذف یک دندان ممکن است لازم باشد تا دندانهای دیگر فضای کافی برای قرارگیری در جهت طبیعی را داشته باشند. علاوه بر این ممکن است قبل از درمان ارتودنسی و یا طی درمان ارتودنسی نیز کشیدن دندان برای ایجاد فضایی برای درمان ارتودنسی مانند بریس ضروری باشد.
- کشیدن دندان شیری که به موقع نیفتاده است:
اگر دندانهای شیری کودکی در زمان مناسب نیفتد، ممکن است برای ایجاد فضای لازم برای رشد دندانهای دائمی کشیدن دندانهای شیری لازم باشد. تا از کشیدن دندان دائمی کودکان در آینده جلوگیری شود.
دندان عقل که به عنوان دندان آسیاب سوم نیز شناخته می شود، اغلب فضای کافی برای بیرون آمدن مناسب ندارد و منجر به درد، عفونت یا آسیب به دندان های مجاور می شود. کشیدن دندان عقل می تواند این مشکلات را کاهش دهد.
انواع کشیدن دندان
یک کشیدن ساده زمانی انجام می شود که دندان قابل رویت باشد و با ابزارهای دندانی به راحتی قابل دسترسی باشد. دندانپزشک از فورسپس برای گرفتن دندان استفاده می کند و به آرامی آن را به جلو و عقب تکان می دهد تا زمانی که از حفره جدا شود.
جراحی برای دندان هایی که به راحتی در دسترس نیستند، مانند دندان عقل نهفته یا دندان های به شدت شکسته ضروری است. جراحی دندان شامل ایجاد یک برش در بافت لثه برای دسترسی به دندان است و در برخی موارد ممکن است لازم باشد دندان برای برداشتن و جراحی به بخش هایی تقسیم شود.
توجه به این نکته مهم است که کشیدن دندان آخرین راه حل در نظر گرفته می شود که هیچ روش درمانی قابل قبول دیگری نمی تواند دندان را نجات دهد. دندانپزشکان برای حفظ عملکرد و زیبایی دهان و دندان تا حد امکان حفظ دندان های طبیعی را در اولویت قرار می دهند. در بخشهای بعدی، فرآیند کشیدن دندان، مراقبتهای بعدی مورد نیاز، خطرات احتمالی و گزینههای جایگزینی موجود را عمیقتر خواهیم کرد.
کشیدن دندان چگونه است؟
فرآیند کشیدن دندان شامل چندین مرحله حیاتی است که متناسب با موارد فردی است. قبل از کشیدن دندان، یک مرحله معاینه و برنامه ریزی کامل جهت طرح درمان به خصوص هر فرد انجام می شود و عواملی مانند وضعیت دندان، موقعیت آن و عوارض احتمالی بعد از کشیدن دندان ارزیابی می شود. سپس گزینههای بیحسی موضعی و آرامبخشی با دقت انتخاب میشوند تا از راحتی بیمار در طول درمان و کشیدن دندان اطمینان حاصل شود.
تکنیکهای جراحی بر اساس مورد خاص و شرایط هر دندان و هر فرد انتخاب میشوند؛ کشیدنهای ساده شامل استفاده از فورسپس برای برداشتن ملایم دندانهای قابل مشاهده است، در حالی که کشیدن به شیوهی جراحی دندان ممکن است برای دندانهای نهفته یا آسیبدیده شدید مورد نیاز باشد، که نیاز به برش بافت لثه و تقسیم بالقوه دندان ( شکستن دندان و خارج کردن هر تکه از دندان به صورت جداگانه) برای جراحی کارآمد دارد. پس از اتمام فرایند کشیدن دندان، راهنمایی های مراقبتی مناسب ارائه می شود که موضوعاتی مانند دستورالعمل های بعد از جراحی، مدیریت درد، تنظیمات رژیم غذایی و روال های بهداشت دهان را پوشش می دهد. تمرکز بر بهبودی حداقل ناراحتی و بهبود مطلوب را تضمین می کند.
استفاده از لیزر در کشیدن دندان:
کشیدن دندان با لیزر در واقع استفاده از لیزر در فرایند کشیدن دندان به منظور تسهیل فرایند و تسکین درد و کاهش عوارض جانبی است. به صورت کلی این تکنیک شامل لیزرهای دندانی در فرایند بی حسی دندان است، به این صورت که اشعه های کم توان لیزر به ناحیه تحت درمان تابانده شده و هنگام تزریق آمپول بی حسی فرد درد و سوزشی احساس نخواهد کرد. و فرایند بی حسی عمیق تر خواهد بود. از سوی دیگر با توجه به خاصیت انعقادی و توانایی لیزر دندانپزشکی در مهر و موم کردن رگهای خونی و انتهای عصبها در حین کشیدن دندان خونریزی را کاهش دهد. و با ضدعفونی دقیق ناحیه دندان کشیده شده مانع از ابتلا به عفونت بعد از کشیدن دندان میگردد. به حداقل رساندن ضربه و آسیب به بافتهای اطراف و تسکین درد بعد از کشیدن دندان و کاهش تورم و التهاب ناحیه دندان کشیده شده و کمک به بهبود جای خالی دندان کشیده شده از دیگر مزایای لیزر دندانپزشکی است.
مراقبت بعد از کشیدن دندان:
پس از کشیدن دندان، مراقبت دقیق از محل تحت درمان از اهمیت بالایی برخوردار است. رعایت دستورالعملهای پس از جراحی، از جمله مدیریت محل جراحی، اجتناب از شستشوی شدید حفرهی دندان کشیده شده، و خودداری از فعالیتهایی که میتواند روند بهبودی را مختل کند، بسیار مهم است. مدیریت موثر درد و ناراحتی از طریق داروهای تجویز شده و استفاده از بسته های سرد می تواند راحتی را در طول بهبودی افزایش دهد.
تنظیمات رژیم غذایی، مانند انتخاب غذاهای نرم و پرهیز از نوشیدنی های گرم، می تواند از تحریک محل استخراج دندان جلوگیری کند. بهداشت دهان با مسواک زدن ملایم و شستشوی دقیق برای جلوگیری از عفونت بعد از کشیدن دندان ضروری است. قرار ملاقات های برنامه ریزی شده و رعایت
مراقبت های بعد از کشیدن دندان، برای پیگیری با دندانپزشک به نظارت بر پیشرفت بهبودی و رسیدگی به هرگونه نگرانی کمک می کند و در نهایت بهبود روان و بهترین نتیجه ممکن را تضمین می کند.
عوارض کشیدن دندان:
در حالی که کشیدن دندان به طور کلی بی خطر است، عوارض و خطرات احتمالی وجود دارد که باید از آنها آگاه بود؛
- حفر خشک (Dry socket) اصلی ترین علل درد بعد از کشیدن دندان:
حفره خشک که به آن استیت آلوئولی نیز گفته می شود،زمانی می افتد که لخته خونی که در حفره ای که دندان در آن کشیده شده است، از جای خود خارج شود، یا زودتر حل شود یا به درستی رشد نکند. این وضعیت استخوان زیرین و اعصاب را در معرض دید قرار می دهد و منجر به درد شدید در داخل و اطراف محل استخراج می شود. حفره خشک می تواند روند بهبودی را به تاخیر بیاندازد و ممکن است نیاز به درمان بیشتری داشته باشد، مانند قرار دادن پانسمان یا دارو به طور مستقیم در حفره برای کاهش درد و بهبودی مناسب. مهم است که دستورالعمل های مراقبت پس از استخراج را به دقت دنبال کنید تا خطر ایجاد حفره خشک را به حداقل برسانید.
برای رفع عفونت، دندانپزشک شما ممکن است آنتی بیوتیک برای مبارزه با رشد باکتری تجویز کند. علاوه بر این، شستشوی ملایم با آب نمک گرم ممکن است برای کمک به پاکسازی ناحیه توصیه شود. بهداشت مناسب دهان، از جمله مسواک زدن ملایم و اجتناب از محل استخراج، بسیار مهم است. نظارت دقیق عفونت و شرکت در هر گونه قرار ملاقات بعدی با دندانپزشک، درمان مؤثر را تضمین می کند و باعث بهبودی می شود. علاوه بر موارد ذکر شده، استفاده از لیزر دندان پزشکی جهت تسکین درد بعد از کشیدن دندان نیز بسیار موثر خواهد بود.
- ابتلا به عفونت و تورم بعد از کشیدن دندان:
عفونت و تورم از عوارض بالقوه ای هستند که می توانند پس از کشیدن دندان، به دلیل ورود باکتری به محل استخراج، بهداشت نامناسب دهان، سیگار کشیدن یا ابتلا به بیماری لثه ایجاد شوند. علائم عفونت بعد از کشیدن دندان ممکن است شامل افزایش درد، گرما، قرمزی و ترشح عفونت باشد. از سوی دیگر، تورم می تواند ناشی از پاسخ طبیعی بدن به ضربه جراحی باشد. جهت تشخیص دلیل قطعی توم بعد از کشیدن دندان باید به دندان پزشک مراجعه نمایید.
درمان به موقع برای مدیریت این عوارض ضروری است. برای عفونت، دندانپزشک شما ممکن است آنتی بیوتیک برای از بین بردن باکتری ها تجویز کند. شستشو با آب نمک گرم می تواند به حفظ پاکیزگی و کاهش ناراحتی کمک کند. تورم را اغلب می توان با کمپرس سرد در 24 ساعت اول کنترل کرد و به دنبال آن کمپرس گرم برای بهبود گردش خون انجام می شود. بالا بردن سر هنگام خواب نیز می تواند به کاهش تورم کمک کند. رعایت دستورالعملهای بعد از جراحی، رعایت بهداشت دهان و دندان و شرکت در جلسات بعدی، درمان مؤثر را تسهیل میکند، ناراحتی را به حداقل میرساند و از روند بهبودی حمایت میکند.
- آسیب عصبی بعد از کشیدن دندان:
آسیب عصبی یک عارضه بالقوه اما نسبتا نادر است که می تواند پس از کشیدن دندان رخ دهد. آسیب عصبی زمانی اتفاق میافتد که اعصاب نزدیک محل استخراج به طور ناخواسته در طول عمل تحت تأثیر قرار میگیرند. که بیشتر هنگام
کشیدن دندان عقل روی عصب رخ میدهد. آسیب عصبی می تواند منجر به علائمی مانند بی حسی کوتاه مدت یا حتی بلند مدت فک، گزگز، تغییر حس یا درد در ناحیه آسیب دیده، اغلب در لب ها، زبان یا فک شود
درمان آسیب عصبی به شدت و ماهیت آسیب وارده بستگی دارد. در برخی موارد، عصب ممکن است در طول زمان خود به خود بهبود یابد. با این حال، اگر آسیب قابل توجه یا پایدار باشد، ممکن است ارجاع به یک متخصص جراحی فک و صورت توصیه شود. مداخلات جراحی یا داروها ممکن است برای مدیریت درد و بهبود عصب در نظر گرفته شوند. یکی از موارد بسیار موثر و کمک کننده در کنترل عوارض بعد از آسیب عصبی، استفاده از لیزر دندان پزشکی است، که در جلسات منظم لیزر تراپی آسیب ایجاد شده ترمیم میشود.
- خونریزی بعد از کشیدن دندان:
خونریزی پس از کشیدن دندان چند ساعت اول پس از کشیدن دندان به دلیل اختلال طبیعی رگ های خونی در حین استخراج دندان رخ می دهد. با این حال، خونریزی بیش از حد یا طولانی مدت فراتر از مراحل اولیه می تواند عارضه ای باشد که نیاز به توجه دارد. علل خونریزی دندان بعد از کشیدن دندان به مدت طولانی میتواند شامل رعایت نکردنمراقبت های بعد از کشیدن دندان، لختههای خونی جابجا شده یا شرایط پزشکی خاصی باشد که بر لخته شدن خون تأثیر میگذارند. عواملی مانند سیگار کشیدن، شستشوی شدید، یا مصرف غذاهای گرم یا سفت بلافاصله پس از استخراج نیز می توانند در افزایش خونریزی نقش داشته باشند.
درمان خونریزی بعد از کشیدن دندان شامل چندین مرحله است. در مرحله اول، گاز گرفتن به آرامی روی یک گاز تمیز روی محل استخراج به مدت حدود 30 دقیقه می تواند به تشدید تشکیل لخته خون کمک کند. اجتناب از فعالیت هایی که می تواند لخته خون را از بین ببرد، مانند مکیدن نی یا تف کردن شدید، ضروری است. اگر خونریزی ادامه یابد، گاز گرفتن یک چای کیسه ای مرطوب به جای گاز پانسمان ممکن است به دلیل تانن موجود در چای که می تواند به لخته شدن خون کمک کند، کمک کند. علاوه براین قرار دادن کیسه یخ در قسمت بیرونی دهان می تواند به کاهش تورم و کاهش خونریزی کمک کند.اگر خونریزی کنترل نشده باقی بماند یا بدتر شود، مهم است که فوراً برای راهنمایی با دندانپزشک یا جراح دهان خود تماس بگیرید. آنها ممکن است اقدامات یا مداخلات بیشتری را برای رسیدگی به این موضوع توصیه کنند.
جای دندان کشیده شده چی بزاریم؟
پس از کشیدن دندان، چندین گزینه جایگزین دندان برای بازگرداندن عملکرد و زیبایی به لبخند شما در دسترس است.
ایمپلنت دندان یک راه حل بسیار مورد توجه و مدرن برای جایگزینی دندان های از دست رفته است. آنها شامل قرار دادن یک ستون تیتانیومی در استخوان فک هستند که به عنوان یک ریشه دندان مصنوعی برای جایگزینی دندان عمل می کند. و طی مدت زمان مشخصی با استخوان فک ادغام می شود. هنگامی که یکپارچه سازی کامل شد، یک تاج سفارشی در بالای فیکسچر جراحی شده قرار می گیرد که ظاهر و عملکرد یک دندان طبیعی را تقلید می کند.
ایمپلنت های دندانی ثبات، دوام و ظاهری طبیعی را ارائه می دهند. آنها همچنین با تحریک رشد استخوان به حفظ یکپارچگی استخوان فک کمک می کنند. با این حال، جراحی ایمپلنت نیاز به یک روش جراحی دارد و روند کلی ممکن است چندین ماه طول بکشد. علاوه بر این، ممکن است برای افرادی با ساختار استخوانی ناکافی مناسب نباشد.
بریج و دندان مصنوعی گزینه های غیر جراحی برای جایگزینی دندان های از دست رفته هستند. بریج های دندانی شامل یک یا چند دندان مصنوعی هستند که به دندان های طبیعی یا ایمپلنت های مجاور متصل می شوند. آنها در جای خود نصب می شوند و می توانند به طور موثر ظاهر دندان های از دست رفته را بازیابی کنند. از سوی دیگر، پروتزهای مصنوعی جایگزینی متحرک برای چندین دندان از دست رفته هستند. آنها در دو نوع اصلی وجود دارند: پروتزهای جزئی (جایگزین برخی از دندان های از دست رفته) و پروتزهای کامل (جایگزینی تمام دندان ها در یک قوس).
روند درمان بریج و پروتز هر دو در مقایسه با ایمپلنت سریعتر قرار می گیرند، اما ممکن است در طول زمان به دلیل تغییرات در استخوان فک و بافت لثه نیاز به انطباق داشته باشند. و نسبت به ایمپلنت ثبات کمتری داشته و ممکن است بر گفتار و عادات غذایی تأثیر بگذارند.
فیلیپر دندان یک گزینه مفید و موقت برای پر کردن فضای دندان کشیده شده است تا زمانی که جایگزین دندان دائمی، مانند ایمپلنت یا بریج دندان قرار گیرد. فلیپر نوعی پروتز موقت است، که شامل یک ریتینر و یک یا چند دندان مصنوعی است، که اغلب برای جایگزینی دندان های جلویی استفاده میگردد. و برای جایگزینی یک یا چند دندان از دست رفته طراحی شده است. از یک پایه اکریلیک تشکیل شده است که روی لثه قرار می گیرد و حاوی یک یا چند دندان مصنوعی (پونتیک) است. فلیپر سفارشی ساخته شده است تا با رنگ و شکل دندان های طبیعی شما مطابقت داشته باشد و یک راه حل موقت اما از نظر زیبایی شناسی برای جایگزینی دندان ارائه می دهد.
پرسش و پاسخ در مورد کشیدن دندان:
- آیا بعد از کشیدن دندان درد داریم؟
کشیدن دندان معمولاً تحت بی حسی موضعی انجام می شود که باعث بی حس شدن ناحیه و به حداقل رساندن درد در طول عمل می شود. با این حال، ممکن است کمی ناراحتی و درد خفیف در طول مرحله بهبودی تجربه شود. دندانپزشک شما برای مدیریت این ناراحتی داروهای ضد درد تجویز می کند.
- کشیدن دندان بعد از چند روز خوب میشود؟
زمان بهبودی و نقاهت بعد از کشیدن دندان بر اساس پیچیدگی کشیدن دندان و میزان بهبودی فردی متفاوت است. به طور کلی، بهبود اولیه حدود یک تا دو هفته طول می کشد. بهبود کامل محل استخراج ممکن است چند هفته تا چند ماه طول بکشد.
- آیا می توانم بعد از کشیدن دندان غذا بخورم؟
پس از کشیدن دندان، بهتر است در چند روز اول از غذاهای نرم استفاده کنید تا از ایجاد اختلال در محل بهبودی جلوگیری کنید. غذاهایی مانند ماست، پوره سیب زمینی، سوپ ها و اسموتی ها گزینه های خوبی هستند. از غذاهای داغ، تند، ترد یا سفت که می توانند محل استخراج را تحریک کنند، خودداری کنید.
- آیا می توانم بعد از کشیدن دندان سیگار بکشم؟
سیگار کشیدن می تواند روند بهبودی را مختل کند و خطر عوارضی مانند خشکی حفره را افزایش دهد. توصیه می شود حداقل تا چند روز پس از کشیدن سیگار از کشیدن سیگار برای بهبود بهبودی خودداری کنید.
- چه زمانی می توانم پس از کشیدن دندان به فعالیت های عادی خود ادامه دهم؟
در روز اول پس از کشیدن باید استراحت کرده و از انجام فعالیت های سنگین خودداری کنید. فعالیت های منظم را به تدریج و با احساس راحتی از سر بگیرید، اما از فعالیت هایی که می تواند روند بهبودی را مختل کند اجتناب کنید.
- چه مدت بعد از کشیدن دندان می توانم دندان هایم را مسواک بزنم؟
روز بعد از کشیدن دندان می توانید به آرامی مسواک زدن دندان های خود را از سر بگیرید. مراقب اطراف محل استخراج باشید و از ایجاد مزاحمت برای لخته شدن خون یا بخیه خودداری کنید.
سخن آخر
کشیدن دندان یک روش دندانپزشکی حیاتی است که تحت شرایط دقیق برای اطمینان از سلامت و رفاه کلی بیمار انجام می شود. با درک دلایل، فرآیند، مراقبت های بعد از دندان و گزینه های جایگزینی مرتبط با کشیدن دندان، برای تصمیم گیری آگاهانه در مورد سلامت دهان و دندان خود مجهزتر می شوید.