مقدمه
درد دندان، یک عارضه شایع است، که این قدرت را دارد که زندگی روزمره ما را مختل کند. در حالی که اثرات آن به طور گسترده ای احساس می شود، علت دندان درد، همچنان پیچیده است و اغلب اشتباه درک می شود. در این مقاله از
کلینیک دندان پزشکی دریای نور با بررسی علت دندان درد، علت درد تمام دندانها و لثه و ... علل احتمالی انواع مختلف دندان درد و گزینه های درمانی را بیان می کنیم. چه به دنبال درک ناراحتی خود هستید و چه به دنبال افزایش دانش دندانپزشکی خود هستید، با ما همراه باشید تا چشم انداز متنوع ازعلل درد شدید دندان و درمان آن را بررسی کنیم.
شمای کلی علت درد تمام دندانها و لثه
دندان درد شدید دارم!
طبق تجربه ما در کلینیک دندانپزشکی دریای نور و مشورت با دندانپزشکان و متخصصان دندانپزشکی حاذق مجموعه، باید در پاسخ به سوال شما درخصوص "درد شدید دندان" بگوییم؛ اگر دچار درد شدید دندان شده اید، درک علت درد دندان اولین و مهمترین گام در پروسه ی درمان شما است. چرا که دندان درد می تواند ناشی از مسائل مختلفی باشد که هر کدام به رویکرد درمانی متفاوتی نیاز دارند. یکی از علل شایع درد شدید دندان پوسیدگی یا حفره های دندانی است، که زمانی رخ می دهد که باکتری های موجود، موجب فرسایش مینای محافظ دندان و پوسیدگی میشود؛ در مراحل اول پوسیدگی دندان، فرد ممکن است دچار حساسیت و التهاب در ناحیه دندان گردد، که رفته رفته با پیشروی پوسیدگی دندان طبعا فرد دچار دردهای شدید دندانی و علائم گسترده تری میگردد.
جراحی لثه با لیزر
15 نوع درد دندان و درمان آن:
بعضا بسیاری از افراد تنها بیان میکنند " دندان درد شدید دارم" و محل و نوع دقیق درد برای آنها مبهم است، چرا که درد خاصیت پخش شدن دارد و به اطراف محل اصلی درد، یا گوش و گلو نیز سرایت کرده و موجب حساسیت و ناراحتی در این نواحی میگردد. اما با مشخص کردن نوع درد و محل آن تشخیص علت درد دندان به مراتب راحت تر خواهد شد. برخی از علل شایع دندان درد عبارتند از:
1. حساسیت دندان به سرما و گرما:
حساسیت دندان که اغلب با تحلیل لثه یا فرسایش مینای دندان، ایجاد میشود و میتواند منجر به درد کوتاه مدت و لحظهای دندان هنگام مصرف غذاهای سرد یا گرم شود. این نوع از درد دندان گاها پس از پرشدگی های عمیق پیش میآید که دندان نزدیک به عصب باشد، و چنانچه پرشدگی جدید باشد، ممکن است این حساسیت تا 2الی4 ماه ادامه داشته باشد، البته باید میزان درد و حساسیت دندان کاهش یابد. جهت رفع حساسیت دندان میتوان طبق تجویز دندانپزشک از خمیر دندان ضد حساسیت، درمان های فلوراید (فلوراید تراپی) و سیلانت های دندانی، استفاده کرد و علاوه بر این و اجتناب از دمای شدید می تواند به مدیریت حساسیت دندان کمک کند.
طولانی بودن درد دندان ممکن است، نشان از تحلیل لثه یا فرسایش مینای دندان باشد. در صورت تداوم این حساسیت و درد دندان باید به دندان پزشک مراجعه کنید. تا پرشدگی و میزان آن را بررسی و در صورت نیاز اصلاح نماید. و اگر پر شدگی دندان مربوط به قبل است و بر روی دندان عصب کشی شده قرار گرفته است، و شما دچار درد دندان عصب کشی شده شدهاید، احتمال دارد دندان شما دچار پوسیدگی مجدد شده به درمان ریشه مجدد (ری اندو) نیاز داشته باشد.
2. درد مداوم و ضربان داردندان:
درد مداوم و درد شدید دندان ناشی از حفرهها، پوسیدگی دندان یا عفونتهای دندانی است که بر پالپ دندان تأثیر میگذارند میتوانند منجر به درد مداوم و ضرباندار دندان شوند. در این صورت اصطلاحا بیان میشود که دندان به عصب رسیده است، البته رویکردهای درمانی برای درد های مداوم دندان به شدت درد دندان بستگی دارد. اگر دندان به شدت آسیب دیده باشد، ممکن است درمان شامل پر کردن دندان،درمان ریشه یا کشیدن دندان باشد. مدیریت عفونت، نیز همراه با رسیدگی به علت اصلی، بسیار مهم است.
3.درد کوتاه و لحظه ای دندان هنگام خوردن و آشامیدن مواد سرد و گرم:
درد کوتاه و لحظهای دندان ممکن است ناشی از ایجاد پوسیدگی کوچکی در دندان باشد. که باید قبل از پیشرفت میزان پوسیدگی دندان، جهت ترمیم دندان و یا عصب کشی اقدام نمایید. چنانچه دندان شما قبلا درمان شده است، ممکن است پر کردگی قبلی دچار مشکل شده و نیاز به ترمیم مجدد داشته باشد، و اگر میزان پوسیدگی پیشرفت کرده و به اصطلاح دندان به عصب رسیده باشد، نیاز حتمی به درمان ریشه دندان وجود دارد. علاوه بر این فلوراید تراپی، استفاده مستمر از مسواک و نخ دندان، استفاده از نایت گارد در صورت دندان قروچه و مراجعه به دندان پزشک و متخصص جراحی لثه جهت رفع تحلیل لثه یا جرم گیری لثه از موارد پیشنهادی برای رفع حساسیت دندان میباشد.
4. درد دندان به مدت 10 تا 20 ثانیه پس از مصرف مواد غذایی سرد و شیرین:
تجربه درد دندان برای مدت کوتاهی (10 تا 20 ثانیه) پس از مصرف غذاهای سرد و شیرین نشان دهنده نوع خاصی از حساسیت دندان است که به "حساسیت بیش از حد عاج" معروف است. این درد دندان زمانی اتفاق میافتد که مینای محافظ دندان در معرض آسیب قرار میگیرد؛ مصرف مواد سرد یا شیرین باعث ایجاد درد سریع و شدید می شود زیرا این محرک ها از طریق این لوله ها به اعصاب می رسند. فلوراید تراپی، استفاده از خمیردندان های ضد حساسیت، باندنیگ دندان تحت نظر دندان پزشک (متخصصان دندانپزشکی ممکن است از عوامل باندینگ برای مهر و موم کردن عاج در معرض و محافظت از انتهای عصب استفاده کنند.) بررسی سلامت دندان از نظر پوسیدگی و معاینه لثه ها توسط دندان پزشک از موارد اصلی جهت برطرف کردن درد حساسیت دندان است.
درمان پوسیدگی دندان | جلوگیری از پیشرفت پوسیدگی دندان
5. درد تیز و تیر کشنده دندان هنگام جویدن:
علت درد تیز و تیر کشنده در دندان ممکن است ناشی از پوسیدگی دندان، شکستگی یا ترک در دندان باشد ؛ علاوه براین آبسه دندان، اغلب به دلیل عفونت درمان نشده که به ریشه یا بافت های اطراف گسترش می یابد، می تواند باعث درد تیز و ضربانی شود که ممکن است به مرور زمان بدتر شود. از این رو درمان فوری برای جلوگیری از گسترش عفونت ضروری است. ممکن است برای از بین بردن عفونت و کاهش درد نیاز به ترمیم دندان، درمان ریشه یا در موارد شدید تر کشیدن دندان نیاز باشد.
6. درد ضربانی دندان پس از مصرف مواد غذایی داغ:
تجربه درد ضربان دار دندان پس از مصرف غذای داغ می تواند نشان دهنده التهاب و عفونت پالپ دندان (ریشه دندان) باشد. غذای داغ می تواند باعث انبساط مایعات در داخل دندان شود و در نتیجه باعث افزایش فشار روی انتهای عصب شده و احساس درد ضربان دار را ایجاد کند. معاینه کامل، ارزیابی بالینی و احتمالا تصویربرداری از دندان (اشعه ایکس) می تواند به تشخیص مشکل زمینه ای کمک کند. اگر درد ضربان دار دندان به دلیل آبسه دندان یا عفونت دندان باشد، درمان دندانپزشکی ممکن است شامل تخلیه آبسه، درمان ریشه دندان یا کشیدن دندان آسیب دیده باشد. در صورت وجود عفونت ریشه، ممکن است برای کنترل و از بین بردن عفونت، آنتی بیوتیک تجویز شود.مسکن های بدون نسخه می توانند تسکین موقتی را تا زمانی که مشکل اصلی برطرف شود، ارائه دهند.
7.درد شدید دندان همراه با فشار و تورم لثه:
درد شدید و دائمی دندان همراه با تورم و فشار لثه اغلب نشان دهنده عفونت یا آبسه دندانی است. این درد مداوم و اذیت کننده زمانی اتفاق می افتد که باکتری ها به پالپ دندان نفوذ می کنند و منجر به التهاب و تجمع چرک در ریشه دندان می شود. افزایش فشار ناشی از عفونت دندان می تواند باعث درد، تورم و ناراحتی دندان شود. علاوه براین عفونت بافت اطراف استخوان فک نیز موجب درد شدید و مداوم دندان میباشد. ابتدا باید تحت نظر دندان پزشک با مصرف آنتی بیوتیک عفونت و التهاب دندان را کاهش داده و سپس درمان مربوطه صورت گیرد. درمان آبسه دندان و التهاب ریشه دندان نیاز به درمان ریشه دارد. این کار منبع عفونت را از بین می برد و دندان را حفظ می کند. در صورت عدم امکان حفظ و نگهداری دندان، به ناچار باید جهت کشیدن دندان اقدام نمایید.
8. درد گنگ دندان و احساس فشار در دندان های فوقانی فک بالا:
درد ارجاعی ازعفونت های سینوسی از انواع درد های شایع دندان است که در فک بالا احساس میشود و موجب سردرگمی فرد میگردد. عفونتهای سینوسی موجب فشار و درد دندان در فک بالا میشود، که به دلیل نزدیکی سینوس های ماگزیلاری (حفره های پر از هوا در استخوان گونه) رخ میدهد. رسیدگی به درد دندان ارجاعی ناشی ازعفونت سینوسی شامل مدیریت عفونت سینوسی و کاهش ناراحتی مرتبط با آن است، اگر به عفونت سینوسی مشکوک هستید، برایدرمان مناسب با دندان پزشک و متخصص گوش و حلق و بینی مشورت کنید. مصرف آنتی بیوتیک، شستشوی بینی با محلول نمکی جهت پاکسازی مجرای بینی و قرار دادن کمپرس گرم روی صورت، استفاده از مسکن های بدون نسخه ، نوشیدن مقدار زیادی مایعات به رقیق شدن مخاط و افزایش تخلیه سینوس کمک می کند.
9. درد های ناحیه مفصل و عضلات فک که صبح ها احساس میشود:
تجربه درد در مفاصل و عضلات فک به ویژه در صبح، اغلب با بیماری به نام اختلال مفصل گیجگاهی فکی (TMD) یا اختلال عملکرد مفصل فکی همراه است. این اختلال می تواند ناشی از عوامل مختلفی از جمله فشردن یا ساییدن دندان ها در هنگام خواب (براکسیسم، دندان قروچه)، استرس، ناهماهنگی فک، یا التهاب مفصل گیجگاهی فکی باشد. مدیریت درد فک و مفاصل صبحگاهی شامل ترکیبی از شیوه های خودمراقبتی و درمان های دندانپزشکی است، اعم از استفاده از یک محافظ دهان سفارشی (نایت گارد) هنگام خواب و تمرین تکنیک های کاهش استرس مانند تمرینات تمدد اعصاب، مدیتیشن، یا یوگا و ..می تواند به کاهش اضطراب شما کمک کند.علاوه بر این با متخصص ارتودنسی برای ارزیابی هم ترازی فک و بایت خود مشورت کنید. آنها می توانند گزینه های درمانی مناسبی مانند ارتودنسی را توصیه کنند.
دندان قروچه چیست؟
10. احساس درد مداوم و بازه ای در فک، گلو و گوش:
تجربه درد مداوم و متناوب در فک، گلو و گوش می تواند نشان دهنده چندین بیماری زمینه ای باشد. اختلال مفصل گیجگاهی فکی (TMD)، عفونت هایی مانند التهاب لوزه یا عفونت گوش نیز می تواند منجر به درد ارجاعی در این نواحی شود. علاوه بر این ممکن است احساس این نوع درد همراه با سوزش گلو و درد در سایر نقاط و اعلائمی اعم از، درد، التهاب و عفونت درخود دندان عقل، دندان های مجاور یا فک و مشکل در بلع یا باز کردن دهان یا درد گلو ، گوش، سر و قسمت چپ یا راست صورت و گردن همراه باشد، که ناشی از درد دندان عقل
است؛ در این شرایط بهتر است برای جلوگیری از آسیب ها و عوارض احتمالی اقدام به کشیدن و یا جراحی دندان عقل نمایید. چرا که علاوه بر درد و عفونت باعث آسیب به سایر دندان ها نیز میگردد.
12. شل یا کج شدن دندان به مرور زمان:
دندان ها ممکن است به تدریج به دلیل عوامل مختلفی کج یا نامرتب شوند. یکی از دلایل اصلی این عارضه ژنتیک است، زیرا ویژگیهای دندانی میتواند ارثی باشد و افراد مستعد دندانهایی باشند، که کاملاً هم تراز نیستند. عاداتی مانند مکیدن شست، فشار دادن زبان، یا استفاده طولانی مدت از پستانک در دوران کودکی نیز می تواند بر روی هم تراز شدن دندان ها تأثیر بگذارد.
علاوه بر این، از دست دادن زودهنگام دندان های شیری، عادات دهانی نامناسب، یا فضای ناکافی در فک به هنگام بیرون آمدن دندان های دائمی می تواند منجر به شلوغی و ناهماهنگی شود. ممکن است این عارضه به علت بیماری پریودنتال(بیماری لثه) و تورم و التهاب لثه باشد که منجر به لقی دندان میشود. خبر خوب این است که گزینه های درمانی مختلفی برای درمان دندان های کج وجود دارد. مداخلات ارتودنسی، مانند بریس ها یا ترازهای شفاف، جراحی لثه برای بهبود سلامت لثه ها به خفظ دندان و درمان لقی دندان کمک کند.
13. زخم دهان و دندان
زخم های دهان که معمولاً به عنوان آفت شناخته می شوند، ضایعات دردناکی هستند که می توانند در داخل دهان روی بافت های نرم مانند لثه، گونه ها و زبان ایجاد شوند. این زخم ها می توانند در اثر گاز گرفتن تصادفی، مسواک زدن تهاجمی، تغییرات هورمونی، استرس، اختلال در عملکرد سیستم ایمنی، کمبودهای غذایی خاص یا حتی شرایط پزشکی زمینه ای باشند. در حالی که زخم های دهان می توانند ناراحت کننده و تحریک کننده باشند، معمولاً دلیلی برای نگرانی عمده نیستند.
درمان معمولاً شامل کرمها یا ژلهای موضعی بدون نسخه با خواص بیحسی باشد، چنانچه دلیل آفت دهان میکروب باشد استفاده از پرتو های کم توان لیزر میتواند باعث بهبودی سریع و از بین بردن علت ایجاد آفت باشد. چنانچه علت آفت موارد دیگری باشد استفاده از لیزر جهت کاهش درد، سوزش و التهاب موثر خواهد بود. اگر زخم ها ادامه داشته باشند، به طور غیرمعمول بزرگ باشند یا با علائم دیگری همراه باشند، برای تشخیص مناسب و برنامه درمانی مناسب، مشورت با یک متخصص مراقبت های بهداشتی توصیه می شود .
درمان آفت دهان با لیزر دندانپزشکی
14.درد ناشی از ترومای دندان:
ضربه، مانند تصادف یا ساییدگی، بسته به میزان آسیب، می تواند انواع مختلفی از درد، از ناگهانی و شدید گرفته تا مبهم و طولانی را ایجاد کند. که درمان بر اساس شدت تروما متفاوت است. موارد جزئی ممکن است نیاز به نظارت داشته باشند، در حالی که آسیبهای شدید ممکن است نیاز به جراحی دندان و روشهای ترمیمی و جایگیزینی مانند ایمپلنتهای دندانی داشته باشند.
15. احساس درد در تمام فک، دهان و دندان ها:
تجربه درد گسترده ای که فک، دهان و دندان ها را در بر می گیرد می تواند از عوامل متعددی ناشی شود. اختلال مفصل گیجگاهی فکی (TMD) ( باعث اختلال در عملکرد مفصل فک و عضلات اطراف آن میشود)، عفونت دندان ها یا بیماری لثه نیز می تواند منجر به ناراحتی عمومی شود. علاوه بر این، دندان قروچه (براکسیسم) به دلیل استرس یا ناهماهنگی نیش می تواند منجر به درد در فک و ناحیه دهان شود. التهاب سینوس ها و هر نوع دردی میتواند باعث پخش شدن در کل دهان و احساس درد گسترده شود، به گونه ای که فرد بیان میکند:" کل دندان هایم درد میکنند و احساس میکنم دندان هایم لق شده اند" درمان این درد گسترده بر اساس علت زمینه ای متفاوت است. برای تشخیص دقیق، مشاوره با یک متخصص دندانپزشکی ضروری است، و میتواند تمامی موارد ذکر شده و درمان های دندان پزشکی اعم از ترمیم دندان پوسیده، درمان ریشه، جراحی لثه و جراحی دندان و ... را شامل شود.
احساس سنگینی دندان:
احساس سنگینی دندان به حالتی گفته میشود که فرد احساس فشار از داخل دندان خود داشته باشد که این احساس سنگینی به دلایل مختلفی ایجاد میشود، ممکن است درمان های قبلی مانند ترمیم ،روکش یا ارتودنسی باعث ایجاد فشار و یا حس سنگینی شود. در موارد دیگر میتوان به وجود عفونت یا التهاب لثه اشاره کرد که میتواند باعث ایجاد این حس شود البته عفونت علائم دیگری ماننده قرمزی، تورم و درد را نیز به همراه دارند.
از دلایل دیگر میتوان به دندان قروچه اشاره کرد دندان قروچه و ساییدن دندان ها به خصوص در خواب میتواند باعث سنگینی یا درد دندان شود که برای جلوگیری از دندان قروچه میتوانید از نایت گارد استفاده کنید
حساسیت مینای دندان میتواند حس سنگینی یا درد را برای فرد ایجاد کند حساسیت دندانی میتواند در اثر عوامل مختلفی ایجاد شود که یکی از این دلایل استفاده از خمیردندان یا دهانشویه سفید کننده است که استفاده زیاد از این محصولات باعث از بین رفتن مینای دندان میشود.
اگر این حس سنگینی مدت زیادی طول کشید بهتر است به دندانپزشک مراجعه کنید تا در صورت وجود مشکل جدی درمان لازم انجام شود.
سخن آخر:
بدیهی است که درک دقیق از سلامت دندان بسیار مهم است، توجه داشته باشید، از حساسیتهای جزئی دندان گرفته تا ناراحتیهای بارزتر، بینشهای بهدستآمده از این مقاله شما را قادر میسازد تا تصمیمات آگاهانهای بگیرید که به سلامت کلی دهان شما کمک میکند.