همانطور که می‌دانید، این روزها کودکان زودتر از هر زمانی از سیم‌های ارتدنسی استفاده می‌کنند. در یک یا دو دهه گذشته، از سیم‌های ارتدنسی صرفا برای درمان مشکلات دندانی نوجوانان استفاده می‌شد؛ اما این روند در سال‌های اخیر با تغییرات چشم‌گیری همراه بوده است. اگر به این پرسش فکر می‌کنید که فرزندتان را در چه سنی برای انجام معاینات ارتودنسی بیاورید، باید بدانید که پاسخ شما به چند عامل بستگی دارد.
اگر فرزندتان از شلوغی بیش از اندازه دندانهای دائمی خود رنج می‌برد و یا دندانهای دائمی‌اش زودتر از موعد در آمده‌اند، بهتر است در اسرع وقت به یک دندانپزشک متخصص مراجعه کنید.
سن دندانی
به استثنای علائم و نشانه‌های ذکر شده، حداقل سن لازم برای انجام معاینات ارتدنسی به یک ارزیابی اولیه از سن دندانی فرزندتان بستگی دارد و چندان به سن واقعی کودک مرتبط نیست. سن دندانی بیمار در برخی از موارد با سن واقعی او کاملا تفاوت دارد. به عنوان مثال، یک کودک هشت ساله می‌تواند سن دندانی ۱۳ ساله داشته باشد. تشخیص سن دندانی کودک بر عهده دندانپزشک است. یک دندانپزشک متخصص با انجام معاینات، توصیه‌های لازم برای رفع مشکلات ارتدنسی در حال ظهور را در اختیار بیمار قرار می‌دهد.
سن پیشنهادی برای انجام معاینات اولیه ارتودنسی
انجمن رسمی ارتودنتیست‌های آمریکا معتقد است که بهترین زمان انجام معاینات اولیه ارتودنسی برای کودکان، سن ۷ تا ۹ سالگی است. در صورتی که تمام دندانهای دائمی کودک در نیامده باشند، دندانپزشک با پیش بینی الگوی رشد دندان‌ها روند درمان را آغاز خواهد کرد.
زمان مناسب برای ارتودنسی دندان کودکان...
بعضی از دندانهای کودک عقب هستند، بعضی‌ها جلو. دوست دارد دندان‌هایش زیبا باشند، اما نمی‌داند کی باید آنها را ارتودنسی کند.
ارتودنسی در واقع ردیف کردن دندان‌ها به منظور زیبایی آنها است. بهترین زمان برای انجام درمان ارتودنسی در زمان کودکی است. بیشتر متخصصان ارتودنسی دلایل زیادی را می‌آورند که ارتودنسی در زمان کودکی نتایج بهتری برای بیمار دارد. ناهنجاری‌ها و اختلالات دندانی ممکن است عوامل ارثی داشته باشد. برای رفع این مشکلات راهی جز درمان ارتودنسی وجود ندارد. خیلی از والدین بر این تصور هستند که ممکن است این مشکلات خود به خود رفع شوند، ولی این احتمال وجود ندارد.
والدین موظف هستند کودک 7 ساله خود را برای معاینه نزد فرد متخصص ببرند. در این زمان رشد فک هنوز ادامه دارد و درمان در زمان کمتر انجام می‌شود. دندانپزشک متخصص از این رشد در جهت جا به جایی و حرکت دندان‌ها بهره می‌برد. احتمال موفقیت این درمان بعد از کامل شدن رشد و شکل گرفتن ساختمان صورت هم زمان با هم بیشتر است.
چرا کودکان باید برای ارتودنسی مراجعه کنند؟
اهمیت قائل شدن برای دندانهای شیری از دلایل مهم مراجعه به دندانپزشک کودکان است. کودکان همان طور که اشاره کردیم به ناهنجاری‌های دندانی و فکی دچار می‌شوند. ناهنجاری‌هایی مثل کجی دندان‌ها، اختلال در هم پوشانی دندان‌ها، به هم فشردگی دندان‌ها و قرار نگرفتن درست فکین روی هم از مهم‌ترین دلایلی هستند که کودکان را ترغیب به انجام این درمان می‌کند.
آنها ممکن است با مشکلاتی مانند اختلال در جویدن و بلع و همچنین در گفتار و ادای کلمات مواجه شوند و از همه مهم‌تر در تنفس مشکل داشته باشند. درنهایت نیز پوسیدگی دندان‌ها از دیگر گرفتاری‌هایی است که بسیار باید مراقب بود تا در پی این اختلالات بروز نکنند.
عادت غلط مکیدن انگشت نیز از دیگر مواردی است که باید توسط دندانپزشک تحت نظر و درمان قرار گیرد. همچنین، برخی کودکان عادت دارند زبان خود را به سمت جلوی دهان و دندان فشار دهند که مشکلاتی را برای آنها ایجاد خواهد کرد.
ارتودنسی کودکان چطور انجام می‌شود؟
در ابتدا دندانهای کودک مورد معاینه قرار می‌گیرد و رادیوگرافی در زمانی که احتمال وجود دندان نهفته می‌رود، به طور قطع باید انجام شود تا تشخیص درست برای روند درمان برای کودک داده شود.
سپس فرد متخصص با فشار ماده‌ای خمیر مانند به دندانهای فک بالا و پایین از آنها یک قالب تهیه می‌کند. وقتی قالب در بیرون دهان، خشک و سفت شد، الگویی از دندانهای کودک به دست می‌آید که می‌تواند در نحوه تصمیم گیری برای درمان دندانپزشک را یاری کند.
ویژگی دندانپزشک کودکان
مهم‌ترین ویژگی پزشکی که با کودکان کار می‌کند این است که طرز رفتار و مدارا کردن با آنها را بداند. بیشتر بچه‌ها به دلیل الگوهای غلط رفتاری یا سن کم ممکن است از دندانپزشکی ترس داشته باشند که در این مورد دندانپزشک موظف است از ترفندهایی برای کاهش ترس آنها استفاده کند.
یکی از کارها شاد کردن محیط دندانپزشکی با استفاده از رنگ‌ها و چیزهایی است که کودکان به آنها علاقه دارند. همچنین، برای ارتودنسی کودکان از براکت‌های رنگی استفاده می‌شود.
علاوه بر براکت‌ها و سیم‌ها، ممکن است دندانپزشک تشخیص دهد که برای تکمیل درمان و رسیدن به نتیجه درمان به وسایل دیگری مانند هدگیر نیز نیاز دارد. وسایلی که برای کودکان در نظر گرفته می‌شوند با این پیش بینی هستند که کودکان کمترین همکاری را در درمان خواهند داشت.
مدت زمان درمان ارتودنسی در کودکان به میزان مشکلات آنها وابسته است. بعد از پایان درمان که در مواردی ممکن است تا ۲ سال طول بکشد، استفاده از قالب نگهدارنده کوچک برای جلوگیری از بازگشت دندان‌ها توصیه می‌شود.
البته یکی دیگر از عوامل تأثیر گذار در روند و طول درمان، نحوه مراقبت از براکت‌ها و دیگر وسایل است. مسواک زدن بعد از غذا و استفاده از نخ دندان باید به کودک آموزش داده شود. در این موارد این والدین هستند که باید کودکان را کمک کنند تا از پوسیدگی‌های احتمالی پیشگیری شود.
زمان مناسب برای شروع درمان ارتودنسی بستگی به نوع ناهنجاری دارد؛ در مورد بیمارانی که مشکلات اسکلتی دارند، به‌عنوان مثال فک بالای آنها جلوتر از موقعیت طبیعی است یا برعکس فک پایین‌شان عقب‌تر از موقعیت مناسب خود قرار گرفته، بهترین زمان برای شروع درمان، سال‌های قبل از بلوغ است چون می‌توان از رشد کودکان و نوجوانان برای درمان این ناهنجاری‌ها استفاده کرد، بنابراین حوالی سن ۹سالگی برای دختر خانم‌ها و حوالی سن ۱۱سالگی برای پسرها توصیه می‌شود. در مورد مشکلاتی که صرفاً مربوط به دندان‌ها می‌شود محدودیت سنی وجود نداشته ولی زمان طلایی برای درمان حوالی ۱۲سالگی است. بر اساس توصیه انجمن دندانپزشکان آمریکا (ADA) بهترین سن ویزیت جهت دندانپزشک عمومی مقارن با رویش دندانهای شیری یعنی حدود ۷ سال اول تولد می‌باشد.
اگر ناهنجاری‌ها مربوط به استخوان فک باشد و تا قبل از بلوغ تشخیص داده نشود، بیمار ممکن است نیاز به جراحی فک پیدا کند؛ بنابراین تشخیص به موقع (محدوده سنی ۶ تا ۱۰ سالگی) می‌تواند باعث جلوگیری از جراحی فک و صورت، و تأمین زیبایی در سن بالاتر می‌شود. با این حال برای ارتودنسی محدودیت زمانی معمولاً وجود ندارد و تا زمانی که دندان در دهان سالم است می‌توان این درمان را انجام داد؛ ولی هرچه سن کمتر باشد بهتر است.