اثرات تغذیه در سلامت دهان و دندان
آخرین تحقیقات انجام شده نشان می‌دهد که ایجاد پوسیدگی دندانی در نتیجه قند موجود در دهان توسط باکتری‌های موجود در پلاک دندانی به اسید تبدیل شده و این اسید مواد معدنی مینای زیر خود را حل می‌کند. در آغاز پوسیدگی در زیر سطح مینای دندان ایجاد شده و سطح مینا مقداری از مواد معدنی خود را از دست داده و به صورت لکه سفید دیده می‌شود که این مرحله، مرحله‌ی قبل از ایجاد پوسیدگی می‌باشد. این لکه سفید در حقیقت یک علامت خطر است و در صورتی که به آن توجه شود احتمال دوباره معدنی کردن مینا وجود دارد. عوامل موثر در دوباره معدنی کردن مینا تغییر دادن غذا، استفاده از فلوراید و کنترل پلاک دندانی است.
مواد غذایی را می‌توان به چهار گروه تقسیم کرد:
• مواد غذایی گوشتی و جانشین‌های آن و تخم مرغ و حبوبات
• شیر و لبنیات
• میوه و سبزیجات
• محصولات غله‌ای مانند نان و برنج و...
بهترین رژیم غذایی آن است که از هر 4 گروه مواد غذایی استفاده شود.
کیفیت مواد غذایی در سلامت دهان و دندان موثر هستند. غذاهایی که نیاز به جویدن بیشتری دارند، باعث ازدیاد بزاق می‌شوند. پوسیدگی را کاهش می‌دهند در حالی که غذاهای نرم کمتر دارای این خاصیت هستند و در نتیجه خاصیت پوسیدگی‌زایی بیشتری دارند.
با وجودی که مواد غذایی مانند قندها در ایجاد پوسیدگی بسیار موثر می‌باشند ولی با افزودن بعضی مواد غذایی به مواد پوسیدگی‌زا می‌توان تا حد زیادی از زیان آن‌ها جلوگیری کرد. به عنوان مثال اگر انواع سبزیجات، دانه‌های روغنی و یا شیر و چربی به همراه مواد قندی استفاده شوند، از خاصیت پوسیدگی‌زایی قندها کاسته می‌شود.
موادی مانند بیسکوییت و تافی‌ها نسبت به شکلات‌های کاکائویی قدرت پوسیدگی‌زایی بیشتری دارند.
دانه‌های روغنی مثل گردو، بادام زمینی، انواع پنیر و مواد پروتئینی با قلیایی کردن محیط دهان میزان پوسیدگی را کاهش می‌دهند.
قندهای طبیعی موجود در عسل و شیر نیز در صورت پاک نشدن از سطح دندان‌ها ایجاد پوسیدگی می‌کنند.
شیرینی میوه‌جات در عرض 5 دقیقه از دهان پاک می‌شوند در حالی که شیرینی موادی مثل تافی، بیسکویت، کارامل، شکلات 15 تا 20 دقیقه و آدامس 4 دقیقه بیشتر باقی می‌ماند.
ثابت شده بین غلظت بزاق و پوسیدگی دندان‌ها ارتباط معنی داری وجود دارد. افرادی که مقادیر زیادی قند مصرف می‌کنند دچار کاهش ترشح بزاق و همچنین غلیظ و چسبنده بودن بزاق می‌شوند. افرادی که بزاق غلیظ و چسبنده دارند همواره از بهداشت دهانی ضعیفی برخوردار هستند و دندان‌هایشان با رنگدانه (stain) یا پلاک پوشیده شده است. میزان پوسیدگی دندانی در این افراد از حد متوسط تا نوع حاد متغیر است.
یکی از عوامل کاهش بزاق رژیم غذایی نامناسب به ویژه کمبود ویتامین‌ها مصرف بیش از حد شکر، انواع شکلات، بیسکویت و شیرینی و ناکافی بودن آب مصرفی روزانه است. معمولا 2 لیتر آب آشامیدنی (معادل 8 لیوان) مورد نیاز بدن است. اگر کاهش بزاق در حد کم یا متوسط باشد بافت‌های دهان و دندان ممکن است ظاهری طبیعی داشته باشند. ولی کاهش شدید جریان بزاق یا متوقف شدن کامل جریان بزاق باعث ایجاد دهان عفونی و پوسیدگی شدید دندان‌ها می‌شود. خشکی و ترک لب‌ها، زخم شدن گوشه‌های دهان، سوزش زبان و مخاط داخل دهان، باردار شدن زبان و کام از دیگر عوارض کاهش بزاق است.